Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024

ΘΕΡΜΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

 Από τη σημερινή εκδήλωση της παρουσίασης του ψηφιακού μυθιστορήματος μου, με τον τίτλο: " Και να που το δικαίωμα στο όνειρο τελειώνει". Ευχαριστώ από καρδιάς τους εξαιρετικούς ομιλητές, το υπέροχο κοινό και τον Αγαπητό Διοικητή μας, κ. Παναγιώτη Παντελιάδη που μας τίμησε με την παρουσία του. Η Ιατρική Βιβλιοθήκη του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ θα συνεχίσει τον ρόλο της, ως αναπόσπαστο κομμάτι του Νοσοκομείου μας, δίπλα στο πλευρό της Διοίκησης και όλων των συναδέλφων, αλλά και δίπλα στο πλευρό του ασθενή.

Σας Ευχαριστώ όλους!



















Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2024

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΟΥ

Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΧΕΠΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΗΣ Δρ. ΕΛΕΝΗΣ ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΟΥ, ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΧΕΠΑ, ΜΕ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ:


΄΄ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΥ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ΄΄





Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2024

Ογκολογικοί ασθενείς και βιβλιοθεραπεία Δρ. Ελένη Σεμερτζίδου Υπεύθυνη Ιατρικής Βιβλιοθήκης ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ

Περίληψη
Η ενσωμάτωση της βιβλιοθεραπείας στην ογκολογία προσφέρει μια μοναδική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των συναισθηματικών και ψυχολογικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς. Η βιβλιοθεραπεία, η θεραπευτική χρήση της λογοτεχνίας, έχει ιστορικά αναγνωριστεί για τις θεραπευτικές της ιδιότητες, οι οποίες ανάγονται στους αρχαίους πολιτισμούς όπου οι βιβλιοθήκες ήταν σεβαστές ως θεραπευτικοί χώροι. Στη σύγχρονη εποχή, περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως η ανάγνωση, η αφήγηση ιστοριών και η δημιουργική γραφή, που εφαρμόζονται σε διάφορα πλαίσια, συμπεριλαμβανομένων των κλινικών ρυθμίσεων. Η προϋπόθεση της βιβλιοθεραπείας έγκειται στην ικανότητά της να προσφέρει ψυχολογικές γνώσεις, να ενισχύει την ενσυναίσθηση και να παρέχει παρηγοριά μέσω των εμπειριών των χαρακτήρων στη λογοτεχνία. Ευθυγραμμίζεται με τις γνωσιακές-συμπεριφορικές και ψυχαναλυτικές θεωρίες, υποδηλώνοντας τη δυνατότητά της να τροποποιεί αρνητικά μοτίβα σκέψης και να διευκολύνει τη συναισθηματική κάθαρση και τον αυτοστοχασμό. Η θεραπεία του καρκίνου δεν περιλαμβάνει μόνο σωματικές αλλά και ψυχολογικές πτυχές. Οι ασθενείς αντιμετωπίζουν συχνά άγχος, κατάθλιψη και απομόνωση. Η βιβλιοθεραπεία μπορεί να συμπληρώσει την ιατρική θεραπεία προσφέροντας συναισθηματική υποστήριξη και ψυχολογική ανάπαυλα. Η διαδικασία της βιβλιοθεραπείας, περιλαμβάνει την ταύτιση με τους χαρακτήρες, τη συναισθηματική απελευθέρωση και την απόκτηση ενοράσεων, που οδηγούν σε πρακτικές εφαρμογές σε καταστάσεις της πραγματικής ζωής. Έχει εξελιχθεί ώστε να χρησιμοποιείται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, χρησιμοποιώντας τόσο μυθοπλασία όσο και μη μυθοπλασία και αντιμετωπίζοντας ένα ευρύ φάσμα θεμάτων από προβλήματα συμπεριφοράς έως χρόνιες ασθένειες. Πρόσφατες έρευνες αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της βιβλιοθεραπείας στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης σε ασθενείς με καρκίνο. Ωστόσο, υπάρχουν προκλήσεις στην αξιολόγησή της λόγω της υποκειμενικής φύσης της και των ποικίλων μεθοδολογιών. Παρά τις προκλήσεις αυτές, αναγνωρίζεται η αποτελεσματικότητά της, ιδίως στη μυθοπλασία. Συμπερασματικά, η βιβλιοθεραπεία αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο αλλά ακόμη αναπτυσσόμενο πεδίο, που απαιτεί περαιτέρω έρευνα, ιδίως όσον αφορά τη χρήση της μυθοπλασίας. Διαθέτει σημαντικές δυνατότητες για τη βελτίωση της συναισθηματικής ευημερίας των ογκολογικών ασθενών, όταν εφαρμόζεται από εξειδικευμένους και εποπτευόμενους επαγγελματίες.
1. Εισαγωγή
Η διασταύρωση της ογκολογίας και της βιβλιοθεραπείας αποτελεί ένα συναρπαστικό πεδίο μελέτης, ιδίως όσον αφορά την κατανόηση των θεραπευτικών δυνατοτήτων της βιβλιογραφίας για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία καρκίνου. Αυτή η εισαγωγή θα διερευνήσει το εννοιολογικό υπόβαθρο της βιβλιοθεραπείας, τη σημασία της στην ογκολογία και τα πιθανά οφέλη που προσφέρει στους ασθενείς που παλεύουν με τις σωματικές και συναισθηματικές προκλήσεις του καρκίνου.
Η βιβλιοθεραπεία, που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "βιβλίο" και "θεραπεία", είναι μια μορφή θεραπείας που περιλαμβάνει τη χρήση της λογοτεχνίας για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας και της ευεξίας. Ιστορικά, η πρακτική αυτή ανάγεται στους αρχαίους πολιτισμούς, όπου οι βιβλιοθήκες θεωρούνταν ιεροί χώροι με θεραπευτικές δυνάμεις. Στα σύγχρονα περιβάλλοντα, η βιβλιοθεραπεία περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ανάγνωσης, της αφήγησης παραμυθιών, και τη δημιουργική γραφή, και χρησιμοποιείται σε διάφορα πλαίσια, από σχολεία και βιβλιοθήκες μέχρι κλινικά περιβάλλοντα.
Το θεωρητικό θεμέλιο της βιβλιοθεραπείας έγκειται στην ικανότητά της να παρέχει ψυχολογικές γνώσεις, να ενισχύει την ενσυναίσθηση και να προσφέρει παρηγοριά και καθοδήγηση μέσω των βιωματικών εμπειριών των χαρακτήρων της λογοτεχνίας. Η γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεωρία υποδηλώνει ότι η βιβλιοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην τροποποίηση αρνητικών μοτίβων σκέψης, ενώ η ψυχαναλυτική θεωρία επισημαίνει τη δυνατότητα της λογοτεχνίας να διευκολύνει τον αυτοστοχασμό και τη συναισθηματική κάθαρση.
Η ογκολογία, ο κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με τη μελέτη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου, συχνά περιλαμβάνει την αντιμετώπιση όχι μόνο των σωματικών συμπτωμάτων της νόσου αλλά και των ψυχολογικών επιπτώσεων στους ασθενείς. Η διάγνωση και η θεραπεία του καρκίνου μπορεί να οδηγήσει σε πλήθος ψυχολογικών προκλήσεων, όπως άγχος, κατάθλιψη και αίσθημα απομόνωσης. Στο πλαίσιο αυτό, η βιβλιοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει μια συμπληρωματική θεραπευτική προσέγγιση, προσφέροντας συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη παράλληλα με την ιατρική θεραπεία.
2. Ο θεραπευτικός ρόλος της βιβλιοθεραπείας
Η έννοια της "κάθαρσης" του Αριστοτέλη, η συναισθηματική απελευθέρωση που βιώνεται μέσω του δράματος, και η αναγνώριση από τον Σαίξπηρ των καταπραϋντικών ιδιοτήτων της λογοτεχνίας θέτουν το ιστορικό υπόβαθρο για τη βιβλιοθεραπεία. Ο Shrodes (1950) ανέπτυξε περαιτέρω ένα μοντέλο βιβλιοθεραπείας που έχει τις ρίζες του στην ψυχοδυναμική θεωρία, δίνοντας έμφαση στην ταύτιση με χαρακτήρες ή ιστορίες, στη συναισθηματική απελευθέρωση (κάθαρση) και στην απόκτηση γνώσεων (ενόραση). Πρόσθετες διαστάσεις όπως η καθολίκευση και η ολοκλήρωση προστέθηκαν αργότερα σε αυτό το μοντέλο. Εντοπίζοντας τις ρίζες της στις αρχές του 19ου αιώνα, η βιβλιοθεραπεία χρησιμοποιήθηκε από τον Σίγκμουντ και την Άννα Φρόιντ στην ψυχαναλυτική πρακτική και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο για τη θεραπεία νοσηλευόμενων ασθενών. Έχει εξελιχθεί σε μια κοινή πρακτική μεταξύ των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, η οποία περιλαμβάνει τόσο λογοτεχνία μυθοπλασίας όσο και μη μυθοπλασίας (Pardeck & Pardeck, 1998). Η χρήση της λογοτεχνίας στη θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με τη θεραπευτική προσέγγιση, με τους πελατοκεντρικούς και ανθρωπιστικούς θεραπευτές να χρησιμοποιούν συχνά μυθοπλασία, ενώ οι θεραπευτές γνωσιακής συμπεριφοράς τείνουν να χρησιμοποιούν μη μυθοπλασία, ιδίως βιβλία αυτοβοήθειας (Afolayan, 1992). Η βιβλιοθεραπεία εξυπηρετεί ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων συμπεριφοράς, της χημικής εξάρτησης και των χρόνιων ασθενειών. Τα οφέλη της είναι πολλαπλά, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των αρνητικών συναισθημάτων, της προώθησης των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, της ενίσχυσης της ενσυναίσθησης και της προαγωγής της κοινωνικής συμπεριφοράς (Pardeck, 1998- Rubin, 1978).
Η διαδικασία της βιβλιοθεραπείας λειτουργεί μέσα από μια αλληλουχία τριών κομβικών σταδίων, τα οποία εννοιολογήθηκαν αρχικά από τον C. Shrodes το 1950 και τα οποία παραμένουν κεντρικά για μεγάλο μέρος της σημερινής κατανόησης της βιβλιοθεραπείας. Τα στάδια αυτά είναι η ταύτιση ή εμπλοκή, η κάθαρση και η ενόραση και έχουν αναγνωριστεί και αξιοποιηθεί ευρέως στον τομέα (Howie 1983, Pehrsson & McMillen 2007).
Στο πρώτο στάδιο, την ταύτιση ή εμπλοκή, οι αναγνώστες εμπλέκονται με έναν χαρακτήρα ενός βιβλίου ή ένα πραγματικό πρόσωπο σε ένα μη μυθοπλαστικό έργο, βρίσκοντας συχνά παραλληλισμούς μεταξύ της δικής τους ζωής και των εμπειριών ή των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν αυτές οι φιγούρες. Για παράδειγμα, οι αναγνώστες μπορεί να συσχετιστούν με τα σημεία καμπής ή τις σημαίνουσες προσωπικότητες σε μια αυτοβιογραφία ή να βρουν κοινά σημεία με χαρακτήρες που μοιράζονται την ηλικία ή τις καταστάσεις της ζωής τους (Allen Heath et al 2005).
Το δεύτερο στάδιο, η κάθαρση, περιλαμβάνει την απελευθέρωση ή τον εξαγνισμό των συναισθημάτων. Το στάδιο αυτό διευκολύνεται από τις συνδέσεις και τα συναισθήματα που ανακινήθηκαν κατά τη διάρκεια του σταδίου της αναγνώρισης. Είναι συχνά μια στιγμή αποκάλυψης ή κατανόησης, όπου οι αναγνώστες βιώνουν μια στιγμή "αχά", αναγνωρίζοντας και εσωτερικεύοντας τα συναισθήματα και τις εμπειρίες που απεικονίζονται στο αναγνωστικό υλικό (Shechtman, 1999- Stanley 1999).
Τέλος, στο στάδιο της ενόραση, οι αναγνώστες συνθέτουν την κατανόησή τους και αρχίζουν να διατυπώνουν πρακτικές εφαρμογές. Μπορεί, για παράδειγμα, να καταρτίσουν έναν κατάλογο λύσεων που χρησιμοποιούν οι χαρακτήρες με τους οποίους έχουν ταυτιστεί και να τον χρησιμοποιήσουν ως βάση για την ανάπτυξη στρατηγικών για την αντιμετώπιση των δικών τους προβλημάτων της πραγματικής ζωής. Η αποτελεσματικότητα αυτού του σταδίου ενισχύεται από την εξειδίκευση και την πρακτικότητα των στρατηγικών που προκύπτουν από το αναγνωστικό υλικό. Αυτή η διαδικασία βιβλιοθεραπείας δείχνει πώς η ανάγνωση, τόσο η μυθοπλασία όσο και η μη μυθοπλασία, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την προσωπική ανάπτυξη και την επίλυση προβλημάτων. Τα στάδια της αναγνώρισης, της κάθαρσης και της ενόρασης συνεργάζονται για να οδηγήσουν τους αναγνώστες από την ενσυναισθητική εμπλοκή στην πρακτική εφαρμογή στη ζωή τους. Ο μεταμορφωτικός αντίκτυπος της ανάγνωσης είναι καλά τεκμηριωμένος μέσα από αμέτρητες προσωπικές και συναισθηματικά φορτισμένες μαρτυρίες που πιστοποιούν τα οφέλη της. Η ανάγνωση συνυφαίνεται εγγενώς με τη σκέψη, μια σύνδεση που συχνά αναγνωρίζουμε διαισθητικά και συντονιζόμαστε με αυτήν. Η δύναμη των ιστοριών να αγγίζουν τα ανθρώπινα συναισθήματα και να λειτουργούν ως καταλύτες για προσωπική ανάπτυξη είναι ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί σε όλες τις ιστορικές αφηγήσεις (Pehrsson & McMillen 2007). Ωστόσο, η μέτρηση της αποτελεσματικότητας της βιβλιοθεραπείας αποτελεί πρόκληση λόγω της υποκειμενικής της φύσης και της ένταξής της σε ευρύτερα θεραπευτικά πλαίσια. Τα εμπειρικά στοιχεία είναι ισχυρότερα για τη μη μυθοπλασία από ό,τι για τη μυθοπλασία, αλλά η έλλειψη τυποποιημένων μεθοδολογιών και οι διαφορετικοί πληθυσμοί μελέτης καθιστούν δύσκολη την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων. Παρόλα αυτά, η ευρεία χρήση της μυθοπλασίας στη θεραπεία υποδηλώνει την αντιληπτή αποτελεσματικότητά της (Pehrsson & McMillen, 2005). Συμπερασματικά, ενώ η βιβλιοθεραπεία είναι πολλά υποσχόμενη, απαιτεί περαιτέρω έρευνα, ιδίως όσον αφορά τη χρήση της μυθοπλασίας. Παραμένει ένας αναπτυσσόμενος τομέας, που αξιοποιείται καλύτερα από εξειδικευμένους και εποπτευόμενους επαγγελματίες. Παρά την περιορισμένη εμπειρική έρευνα, ο αντίκτυπος των ιστοριών στα ανθρώπινα συναισθήματα είναι ευρέως αναγνωρισμένος (Floyd et al., 2006- Marrs, 1995- Riordan, 1991).
3. Ογκολογία και βιβλιοθεραπεία
Στην έρευνα των Malibiran, Tariman & Amer (2018), παρουσιάζεται μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της αποτελεσματικότητας της βιβλιοθεραπείας στην ανακούφιση της ψυχολογικής δυσφορίας των καρκινοπαθών. Η έρευνα ξεκινά με τη μελέτη περίπτωσης μιας 36χρονης εκπαιδεύτριας γιόγκα, της Ε.Α., η οποία διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού, αναδεικνύοντας το άγχος της και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η βιβλιοθεραπεία ως παρέμβαση. Στη συνέχεια, η μελέτη εμβαθύνει σε μια ενοποιητική βιβλιογραφική ανασκόπηση, ακολουθώντας το πλαίσιο των Whittemore και Knafl, για να αξιολογήσει τα υπάρχοντα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα της βιβλιοθεραπείας στη φροντίδα του καρκίνου. Η ανασκόπηση περιελάμβανε άρθρα από το 1985-2017, με αποτέλεσμα να προκύψουν εννέα σχετικές μελέτες προς ανάλυση. Τα βασικά ευρήματα της ανασκόπησης δείχνουν ότι η βιβλιοθεραπεία, που περιλαμβάνει τόσο μυθοπλασία όσο και μη μυθοπλασία, έχει μελετηθεί κυρίως σε σχέση με τη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης και την ενίσχυση των δεξιοτήτων αντιμετώπισης σε ασθενείς με καρκίνο. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα εργαλεία για τη μέτρηση αυτών των αποτελεσμάτων ήταν η κλίμακα άγχους και κατάθλιψης του νοσοκομείου (HADS) και η κλίμακα αξιολόγησης των αποτελεσμάτων του παιδιού (CORS). Αναλυτικότερα, η μελέτη που αναλύθηκε αποκάλυψε θετικά αποτελέσματα, αποδεικνύοντας τα οφέλη της βιβλιοθεραπείας για τους καρκινοπαθείς. Ωστόσο, η έρευνα επισημαίνει επίσης τους περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένων των μικρών μεγεθών δείγματος και της ετερογένειας των αποτελεσμάτων που μετρήθηκαν και των εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν. Αυτή η ποικιλομορφία παρουσιάζει προκλήσεις στην αξιολόγηση της ισχύος της συσχέτισης μεταξύ της βιβλιοθεραπείας και των θεραπευτικών ωφελειών της. Οι συγγραφείς συνιστούν τη χρήση τυποποιημένων μετρήσεων για το άγχος, την κατάθλιψη και την αντιμετώπιση σε μελλοντικές μελέτες, ώστε να επιτρέπονται ουσιαστικές συγκρίσεις και πειστικά ευρήματα. Συμπερασματικά, η έρευνα υπογραμμίζει τη δυνατότητα της βιβλιοθεραπείας ως ευεργετικής παρέμβασης για την ανακούφιση από το άγχος, την κατάθλιψη και την ενίσχυση των δεξιοτήτων αντιμετώπισης σε ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο. Ωστόσο, υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για πιο ισχυρές, τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές για να διαπιστωθεί αιτιώδης σχέση μεταξύ της βιβλιοθεραπείας και των αποτελεσμάτων που αναφέρουν οι ασθενείς. (Malibiran, Tariman & Amer, 2018). Αυτό το ολοκληρωμένο ερευνητικό άρθρο των Wells et al (2023), προσφέρει μια σε βάθος διερεύνηση του ρόλου της βιβλιοθεραπείας στη βελτίωση της συναισθηματικής ευεξίας των ατόμων που υποβάλλονται σε θεραπεία καρκίνου. Η μελέτη εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της ψυχο-ογκολογίας και της ολοκληρωμένης ογκολογίας. Οι ερευνητές παρατήρησαν αξιοσημείωτη μείωση της ικανότητας ανάγνωσης για ευχαρίστηση μεταξύ των τακτικών αναγνωστών που υποβάλλονται σε θεραπεία καρκίνου. Η μείωση αυτή συνδέεται με τη γνωστική εξασθένιση που σχετίζεται με τον καρκίνο (CRCI), επηρεάζοντας τις γνωστικές λειτουργίες που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάγνωση. Η μελέτη αποσκοπεί στη διερεύνηση των δυνατοτήτων ενός προγράμματος βιβλιοθεραπείας με ανάγνωση για την ενίσχυση της συναισθηματικής ευημερίας των καρκινοπαθών. Η ανασκόπηση διαπιστώνει τα οφέλη της ανάγνωσης για την ψυχική υγεία, ιδίως το ρόλο της μυθοπλασίας στην παροχή διαφυγής και στην ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων και της ενσυναίσθησης. Παρά τα οφέλη αυτά, ο CRCI μπορεί να καταστήσει την ανάγνωση πρόκληση, καθιστώντας έτσι αναγκαίες εναλλακτικές προσεγγίσεις, όπως τα προγράμματα ανάγνωσης-διαβάσματος. Η παρούσα μελέτη χρησιμοποιεί έναν διερευνητικό, πειραματικό σχεδιασμό προ/μετά με μικτές μεθόδους. Εξετάζει τον αντίκτυπο ενός προγράμματος ανάγνωσης-διαβάσματος στους συμμετέχοντες, χρησιμοποιώντας ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα. Η παρέμβαση περιλαμβάνει την επιλογή αναγνωστικού υλικού με βάση τις ατομικές προτιμήσεις και την παροχή εβδομαδιαίων συνεδριών ανάγνωσης-προλόγου. Τα ευρήματα υποδηλώνουν θετικές επιπτώσεις στις συναισθηματική ευημερία των συμμετεχόντων. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να περιλαμβάνουν έναν οδηγό εκπαίδευσης εθελοντών αναγνωστών και έναν οδηγό ιστοριών, που θα είναι δυνητικά ωφέλιμα σε διάφορα περιβάλλοντα, όπως κέντρα καρκίνου, ξενώνες και υπηρεσίες παρηγορητικής φροντίδας. Έτσι, η έρευνα υπογραμμίζει τις δυνατότητες της βιβλιοθεραπείας, ιδιαίτερα των προγραμμάτων ανάγνωσης, στην αντιμετώπιση των συναισθηματικών αναγκών των καρκινοπαθών, συμβάλλοντας με νέες ιδέες στους τομείς της LIS, της ψυχο-ογκολογίας και της ολοκληρωμένης ογκολογίας.
Η διδακτορική έρευνα της Schneider, με τίτλο "Η επίδραση της βιβλιοθεραπείας στο άγχος σε παιδιά με καρκίνο", που παρουσιάστηκε στο Πανεπιστήμιο George Fox το 2012, διερευνά την επίδραση της βιβλιοθεραπείας στη μείωση του άγχους σε παιδιά που υποβάλλονται σε θεραπεία καρκίνου. Η μελέτη είναι σημαντική για την εστίασή της σε μια νεαρή δημογραφική ομάδα που βιώνει αυξημένη συναισθηματική δυσφορία λόγω της ιατρικής τους κατάστασης και τη διερεύνηση μιας μη παραδοσιακής, προσιτής μορφής θεραπείας. Στην έρευνα συμμετείχαν 21 παιδιά ηλικίας 4 έως 12 ετών, τα οποία διαγνώστηκαν κυρίως με αιματολογικούς καρκίνους όπως η Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία (ΟΛΛ). Η παρέμβαση συνίστατο στην ανάγνωση ενός εικονογραφημένου βιβλίου που σχεδιάστηκε για τη μελέτη, "Η μέρα της Nikki στη χημειοθεραπεία", το οποίο περιείχε στρατηγικές αντιμετώπισης για παιδιά με καρκίνο. Η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης μετρήθηκε με τη χρήση της Κλίμακας Αξιολόγησης των Αποτελεσμάτων του Παιδιού (Child Outcome Rating Scale - CORS) και πρόσθετων στοιχείων που αξιολογούσαν τη φυσιολογική διέγερση.
Οι απαντήσεις των παιδιών καταγράφηκαν αμέσως μετά την ανάγνωση του βιβλίου και αρκετούς μήνες αργότερα. Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η βιβλιοθεραπευτική παρέμβαση επηρέασε θετικά την αντίληψη των παιδιών για την ενδοπροσωπική τους λειτουργία και μείωσε τη φυσιολογική διέγερση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι βελτιώσεις αυτές διατηρήθηκαν ή και ενισχύθηκαν αρκετούς μήνες μετά την παρέμβαση, υποδεικνύοντας τη διαρκή επίδραση της βιβλιοθεραπείας. Τα παιδιά ήταν σε θέση να εφαρμόσουν τις στρατηγικές αντιμετώπισης από το βιβλίο στη δική τους ζωή, αποδεικνύοντας την πρακτική σημασία της παρέμβασης. Έτσι, η έρευνα του Schneider υπογραμμίζει τις δυνατότητες της βιβλιοθεραπείας ως μια αποτελεσματική, χαμηλού κόστους παρέμβαση για τα παιδιά με καρκίνο, ικανή να βελτιώσει τη συναισθηματική τους ευημερία (Schneider, 2012).
Συμπεράσματα
Ο ρόλος της βιβλιοθεραπείας στην ογκολογία είναι πολύπλευρος. Η λογοτεχνία μπορεί να χρησιμεύσει ως διέξοδος, επιτρέποντας στους ασθενείς να αποσπάσουν στιγμιαία την προσοχή τους από την ασθένειά τους. Μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή παρηγοριάς και ταύτισης, καθώς οι ασθενείς βρίσκουν τις εμπειρίες και τα συναισθήματά τους να αντανακλώνται στις αφηγήσεις των άλλων. Επιπλέον, η λογοτεχνία μπορεί να προσφέρει πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τους μηχανισμούς αντιμετώπισης, την ανθεκτικότητα και την ανθρώπινη εμπειρία της αντιμετώπισης της ασθένειας και των αντιξοοτήτων. Τα οφέλη της βιβλιοθεραπείας για τους ογκολογικούς ασθενείς αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο στην κλινική έρευνα. Τα οφέλη αυτά περιλαμβάνουν:
- Συναισθηματική υποστήριξη: Το διάβασμα μπορεί να προσφέρει συναισθηματική παρηγοριά και μια αίσθηση συντροφικότητας, μειώνοντας τα αισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς που συχνά συνοδεύουν μια διάγνωση καρκίνου.
- Γνωστική δέσμευση: Η ενασχόληση με τη λογοτεχνία διεγείρει τις γνωστικές λειτουργίες, οι οποίες μπορεί να είναι θεραπευτικές στη διαχείριση των γνωστικών παρενεργειών των θεραπειών του καρκίνου, όπως ο "χημειοεγκέφαλος".
- Ενισχυμένες στρατηγικές αντιμετώπισης: Η έκθεση σε ιστορίες των αγώνων και των θριάμβων άλλων μπορεί να εμπνεύσει τους ασθενείς και να προσφέρει πρακτικές στρατηγικές αντιμετώπισης για την αντιμετώπιση της δικής τους ασθένειας.
- Διευκόλυνση της έκφρασης: Η βιβλιοθεραπεία συχνά ενθαρρύνει τους ασθενείς να εκφράσουν τα δικά τους συναισθήματα και εμπειρίες, είτε μέσω συζήτησης είτε μέσω γραφής, βοηθώντας στη συναισθηματική επεξεργασία και την αυτοέκφραση.
- Αυξημένη ενσυναίσθηση και κατανόηση: Το διάβασμα για τις εμπειρίες άλλων μπορεί να προωθήσει μια βαθύτερη κατανόηση και ενσυναίσθηση, τόσο για τον εαυτό του όσο και για άλλους που περνούν παρόμοιες καταστάσεις.
Καθώς εμβαθύνουμε στο ρόλο της βιβλιοθεραπείας στην ογκολογία, είναι σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψη τις ατομικές προτιμήσεις και ανάγκες κάθε ασθενούς. Παρόλο που η βιβλιοθεραπεία προσφέρει σημαντικές υποσχέσεις, δεν είναι μια λύση που ταιριάζει σε όλους και θα πρέπει να προσαρμόζεται στο μοναδικό συναισθηματικό και ψυχολογικό τοπίο κάθε ασθενούς. Η έρευνα και η κλινική πρακτική θα πρέπει να συνεχίσουν να διερευνούν τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους ενσωμάτωσης της βιβλιοθεραπείας στην ογκολογική περίθαλψη, διασφαλίζοντας ότι συμπληρώνει την ιατρική θεραπεία και ανταποκρίνεται στις ολιστικές ανάγκες των ασθενών. Συμπερασματικά, η ενσωμάτωση της βιβλιοθεραπείας στην ογκολογική περίθαλψη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών των καρκινοπαθών. Αξιοποιώντας τη δύναμη της λογοτεχνίας, μπορούμε να προσφέρουμε μια μορφή θεραπείας που υπερβαίνει το σωματικό και αγγίζει το συναισθηματικό και ψυχολογικό πεδίο, παρέχοντας μια πηγή παρηγοριάς, δύναμης και ανθεκτικότητας για όσους βρίσκονται στο ταξίδι του καρκίνου.
Βιβλιογραφία:
Afolayan, J. A. (1992). Documentary perspective of bibliotherapy in education. Reading Horizons, 33(2), 137- 148.
Allen Heath, MSheen, D, Leavy, D, Young, E & Money, K. (2005). Bibliotherapy A Resource to Facilitate Emotional Healing and Growth. School Psychology International. 26(5), 563–580. DOI: 10.1177/0143034305060792
Floyd, M., Rohen, N. A., Shackelford, J. A. M., Hubbard, K. L., Parnell, M. B., Scogin, F., et al. (2006). Two-year follow-up of bibliotherapy and individual cognitive therapy for depressed older adults. Behavior Modification, 30(3), 281-294.
Howie, M. 1983. Bibliotherapy in Social Work. British Journal of Social Work, 13, 287- 319.
Marrs, R. W. (1995). A meta-analysis of bibliotherapy studies. American Journal of Community Psychology, 23(6), 843- 870.
Pardeck, J. T. (1998). Using books in clinical social work practice: A guide to bibliotherapy. New York: Haworth Press.
Pardeck, J. T., & Pardeck, J. A. (1998). An exploration of the uses of children's books as an approach for enhancing cultural diversity. Early Child Development and Care, 147, 25-31.
Pehrsson, D. E., & McMillen, P. (2005). A Bibliotherapy Evaluation Tool: Grounding counselors in the therapeutic use of literature. Arts in Psychotherapy, 32(1), 47-59.
Riordan, R. J. (1991). Bibliotherapy revisited. Psychological Reports, 68(1), 306.
Rubin, R. J. (1978). Using bibliotherapy: A guide to theory and practice. Phoenix, AZ: Oryx Press.
Shechtman, Z. (1999). Child Psychiatry and Human Development. 30(1), 39–53
Schneider, N. (2012). Bibliotherapy's effect on anxiety in children with cancer, Doctor of Psychology (PsyD). Paper 87. http://digitalcommons.georgefox.edu/psyd/87
Shrodes, C. (1950). Bibliotherapy: A theoretical and clinicalexperimental study. Unpublished doctoral dissertation, University of California at Berkeley.
Stanley, J. (1999). Reading to Heal. How to use Bibliotherapy to Improve your Life. Element. Boston, MA.
Malibiran, R., Tariman, J. D., & Amer, K. (2018). Bibliotherapy: Appraisal of Evidence for Patients Diagnosed With Cancer. Clinical Journal of Oncology Nursing, 22(4), 377-380. DOI: 10.1188/18.CJON.377-380.
Wells, E., Velasquez, D., Hutchinson, A., & Gunn, K. (2023). Psycho-oncology Bibliotherapy Program for Improving the Emotional Wellbeing of People Undergoing Cancer Treatment: Literature Review and Preliminary Findings. DOI: 10.1080/24750158.2023.2231231










Όλες οι αντιδράσεις:
Εσείς και χαράλαμπος τσολάκης

Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 2024

Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΧΕΠΑ παρουσιάζει το μυθιστόρημα της Δρ. Ελένης Σεμερτζίδου, με τον τίτλο: «Και να που το δικαίωμα στο όνειρο τελειώνει»

 

LIVE STREAMING


Ομιλητές/Ομιλήτριες:

-          Πατήρ Μιχαήλ Σαντοριναίος, Αρχιμανδρίτης-Ιεροκήρυκας Ι.Μ.Θ., Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Λουκά Παν. Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ.

-          Χαράλαμπος Τσολάκης, Βιβλιοθηκονόμος, Πρώην Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων Βορείου Ελλάδος (ΠΕΤ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ)

-          Δέσποινα Φιλιπιδάκη, Διευθύντρια Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Τμήματος Θεσσαλονίκης.

-          Αναστασία Μπάγκαλα, Θεολόγος-Τομεάρχης Α΄ Παθολογικού τομέα Παν. Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ.

-          Κωνσταντία Κοτσάνη, Υπεύθυνη Γραφείου Εκπαίδευσης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας Παν. Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ.

-          Στυλιανός Μανταλόβας, Ειδικευόμενος Χειρουργικής, Γ’ Χειρουργική Κλινική Α.Π.Θ., Παν. Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ.




Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2023

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ - 1ο ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ

 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

Με χαρά, ανακοινώνουμε την συμμετοχή μας, με την από κοινού εισήγησή μας, με την συνάδελφο, κ. Μαρία Γεωργαλά, στο:
1ο ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ
9 και 10 Νοεμβρίου 2023 στους χώρους του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕ.Δ.Ε.Α.) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τίτλο:
«Κατάγραψε το παρελθόν, Διάγνωσε το Παρόν, Πρόβλεψε το Μέλλον»
Ιπποκράτης Επιδημικά
Η Πρόεδρος του Συνεδρίου
Δρ. Παρθενόπη Παντελίδου
Προϊσταμένη Διεύθυνσης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας
Ο τίτλος της εισηγήσεώς μας:
΄΄Ο ρόλος της νοσοκομειακής βιβλιοθήκης στην καθιέρωση της νοσηλευτικής κουλτούρας και η υποστήριξη ψυχιατρικών ασθενών με τη μέθοδο της ψηφιακής βιβλιοθεραπείας
Ομιλήτριες:
Σεμερτζίδου Ελένη, Γεωργαλά Μαρία΄΄

Link παρακολούθησης: https://www.ahepahosp.gr/






Τρίτη 17 Οκτωβρίου 2023

Η συμβολή του λογοτεχνικού βιβλίου στην πρόληψη της κατάθλιψης / Ελένη Σεμερτζίδου



Περίληψη

Η βιβλιοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία της ελαφριάς ή της μέτριας κατάθλιψης, ως μοναδική ή συμπληρωματική θεραπεία. Η βιβλιοθεραπεία είναι ένα είδος καθοδηγούμενης αυτοθεραπείας. Ο ασθενής εργάζεται μέσω της χρήσης ενός βιβλίου, ανεξάρτητα από τον ιατρό του. Ο ρόλος του ιατρού είναι να υποστηρίζει και να καθοδηγηθεί τον ασθενή καθώς χρησιμοποιούν ένα βιβλίο και να τον βοηθήσει να ξεκαθαρίσει ορισμένες έννοιες ή να απαντήσει σε ερωτήματα που μπορεί να έχει ο ασθενής. Τα βιβλία μπορούν να αγοραστούν ή να ζητηθούν δανεικά από κάποια βιβλιοθήκη. Οι ασθενείς θα πρέπει να είναι άνω των 12 ετών και να αντιμετωπίζουν την αυτοβοήθεια με θετικό τρόπο. Δεν έχουν αναφερθεί ποτέ σοβαρές παρενέργειες από τη βιβλιοθεραπεία.
1. Εισαγωγή
Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα δύο βασικά συμπτώματα: την εμμένουσα θλίψη και την εκσεσημασμένη απώλεια ενδιαφέροντος και απόλαυσης (HANDI Project Team & Usher, 2013). Η βιβλιοθεραπεία επιχειρεί να μετατρέψει τον τρόπο σκέψης του ασθενή, καταλήγοντας, ιδανικά, σε μία θετική συμπεριφορική μεταβολή (Silverberg, 2003).
Λέξεις κλειδιά: κατάθλιψη, βιβλιοθεραπεία
2.1. Συνοδά συμπτώματα Κατάθλιψης (HANDI Project Team & Usher, 2013).
Στα συνοδά συμπτώματα περιλαμβάνονται:
 οι διαταραχές του ύπνου (ο οποίος μπορεί να είναι αυξημένης ή μειωμένης διάρκειας),
 η κόπωση ή η απώλεια της ενέργειας
 αίσθηση αναξιότητας ή υπερβολικής ενοχής
 μειωμένη συγκέντρωση ή αναποφασιστικότητα
 μεταβολές της όρεξης
 τάσεις αυτοκτονίας (HANDI Project Team & Usher, 2013).
3. Βιβλιοθεραπεία
Η βιβλιοθεραπεία μπορεί να οριστεί ως η διαδικασία της δυναμικής αλληλεπίδρασης μεταξύ της προσωπικότητας του αναγνώστη και της λογοτεχνίας, μία αλληλεπίδραση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση, την προσαρμογή και την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Ο στόχος της είναι η προαγωγή της μεταβολής της συμπεριφοράς προς μία κανονιστική κατεύθυνση (Silverberg, 2003).
3.2. Βιβλιοθεραπεία και κατάθλιψη
Η βιβλιοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει άτομα με ελαφριά ως μέτρια κατάθλιψη, αρκεί οι ασθενείς να είναι άνω των 12 ετών και να αντιμετωπίζουν με θετικό τρόπο την αυτοβοήθεια (HANDI Project Team & Usher, 2013).
4. Τρόπος εφαρμογής
Οι ασθενείς ακολουθούν ένα δομημένο πρόγραμμα, με την ακόλουθη καθοδήγηση (HANDI Project Team & Usher, 2013):
 Κατά την αρχική συνεδρία ο ιατρός συζητά τον ρόλο της βιβλιοθεραπείας με τον ασθενή και του εξηγεί τι ενέχεται και ποιες είναι οι αναμενόμενες επιδιώξεις. Καθώς είναι μία μορφή αυτό – κατευθυνόμενης θεραπείας, είναι σημαντική η ενεργός συμμετοχή του ασθενή στην επιλογή αυτής της θεραπευτικής μορφής (HANDI Project Team & Usher, 2013).
 Δύο εβδομάδες μετά την πρώτη συνεδρία συνιστάται να πραγματοποιηθεί μία συνεδρία παρακολούθησης, διάρκειας 30 λεπτών. Κατά τη διάρκεια της συζητούνται οι ανησυχίες ή οι δυσκολίες που συνάντησε ο ασθενής με το βιβλίο που επιλέχτηκε και παρέχεται στήριξη από τον ιατρό. Είναι σημαντικό να εκτιμηθεί το επίπεδο παρώθησης του ασθενή και της αποδοχής της βιβλιοθεραπείας (HANDI Project Team & Usher, 2013).
5. Συμπεράσματα
Εξαιτίας της πολύ μικρής αλληλεπίδρασης του ασθενή με τον θεράποντα ιατρό η βιβλιοθεραπεία είναι κατάλληλη μόνο για την ελαφριά ή τη μέτρια κατάθλιψη.
Βιβλιογραφικές παραπομπές
Handbook of Non Drug Intervention (HANDI) Project Team & Usher, T. (2013).
Bibliotherapy for depression. Aust Fam Physician, 42(4), 199 – 200.
Silverberg, L.I. (2003). Bibliotherapy: The therapeutic use of didactic and literary texts
in treatment, diagnosis, prevention, and training. JAOA, 103(3), 131 – 135.